Όλοι οι γονείς επιθυμούν τα παιδιά τους να γίνουν δυνατά και να βγουν στη ζωή εφοδιασμένα με όλα όσα χρειάζονται για να πετύχουν και να ευτυχήσουν. Δυστυχώς όμως πολύ συχνά στην προσπάθειά τους να επιτύχουν αυτό το στόχο κάποιοι γονείς πέφτουν σε παγίδες με κίνδυνο να οδηγηθούν στο αντίθετο ακριβώς αποτέλεσμα.
Το άρθρο αυτό έχει σαν στόχο να φωτίσει μερικές από αυτές τις παγίδες και έτσι να σας βοηθήσει να προφυλαχτείτε από αυτές, τουλάχιστον τις περισσότερες φορές που θα βρεθούν στο δρόμο σας.
Αφιερώστε τους χρόνο
Το πιο σημαντικό αγαθό που κάθε γονιός μπορεί να προσφέρει στο παιδί του είναι ο υπερπολύτιμος χρόνος του. Όταν περνάτε χρόνο κάνοντας πράγματα μαζί με τα παιδιά σας εκείνα αντιλαμβάνονται ότι είναι πραγματικά σημαντικά για εσάς. Αυτό τα βοηθάει να αναγνωρίσουν την αξία που έχουν ως πρόσωπα.
Επίσης δίνετε η ευκαιρία τόσο σε εσάς όσο και στα παιδιά σας να γνωρίσετε καλύτερα ο ένας τον άλλον και να μοιραστείτε σκέψεις και συναισθήματα που μένουν «κλειδωμένα» όταν μέσα στην βιασύνη της καθημερινότητας είμαστε προσανατολισμένοι στη δράση αντί στη σχέση.
Επιπλέον τις στιγμές αυτές έχετε την ευκαιρία να διδάξετε τα παιδιά σας μέσα από το παράδειγμα των ενεργειών σας και να χτίσετε κοινές αναμνήσεις που ενισχύουν και θωρακίζουν την μεταξύ σας σύνδεση αλλά και την αυτοεικόνα των παιδιών. Θα πρότεινα να αφιερώνεται μερικά λεπτά κάθε μέρα για να κάνετε μαζί κάτι που ευχαριστεί και τους δύο και να συζητήσετε για αυτό. Η δραστηριότητα μπορεί να είναι μια βόλτα στη φύση, ένα άθλημα, ένα παιχνίδι, μαγείρεμα, χειροτεχνία ή ότι άλλο σας αρέσει!
Αγκαλιάστε τα συναισθήματα τους
Τα παιδιά πολλές φορές εκφράζουν τα συναισθήματα τους με ασυνήθιστους τρόπους. Για παράδειγμα μπορεί να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν ότι τα μαθήματα τους προκαλούν άγχος και να το εκφράζουν γκρινιάζοντας για το τι θα φορέσουν στο σχολείο.
Μπορεί να μην τολμούν να πουν ότι φοβούνται γιατί ο μπαμπάς φωνάζει πολύ τελευταία και να το εκφράζουν σαν δυσκολία να συγκεντρωθούν στη μελέτη. Άλλες φορές πάλι μπορεί να εκφράζουν ένα συναίσθημα με τρόπο που μοιάζει δυσανάλογος σε αυτό που συμβαίνει. Για παράδειγμα μπορεί να ουρλιάζουν επειδή δεν τους αγοράζουμε πατατάκια.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να τους δώσουμε χρόνο να μιλήσουν για αυτό που τους συμβαίνει. Να προσπαθήσουμε να δούμε τον κόσμο με τα δικά τους μάτια. Να τους μιλήσουμε για το πώς νιώθουμε εμείς με την αντίδραση τους και κάνοντας ανοιχτές ερωτήσεις να τα βοηθήσουμε να ονομάσουν το συναίσθημά τους και να σκεφτούν εναλλακτικές λύσεις για ότι τα απασχολεί.
Αφήστε τα να πειραματιστούν
Επειδή οι ενήλικες έχουμε περισσότερες εμπειρίες από τη ζωή πολλές φορές μας φαίνεται εύκολο να προσφέρουμε στα άπειρα παιδιά μας έτοιμες τις «δοκιμασμένες μας λύσεις». Ξεχνάμε όμως ότι η δοκιμή και η πλάνη είναι ένας πολύ καλός τρόπος να μάθει όποιος χρειάζεται να χτίσει γνώσεις. Επίσης μας ξεφεύγει πως έτσι τους στερούμε τη χαρά ότι τα κατάφεραν με τις δικές τους δυνάμεις.
Αφήστε τα παιδιά να δοκιμάσουν. Αν καούν λιγάκι από το μάτι της κουζίνας θα μάθουν να προσέχουν την επόμενη φορά. Όταν αγγίξουν ένα καρφί θα ανακαλύψουν ότι τρυπάει. Όταν λερωθούν στον κήπο θα μάθουν πως μυρίζει το χώμα και πώς φροντίζουμε ένα φυτό και αν λερωθεί το παντελόνι, διδάξτε τα πώς πλένεται και αν σκιστεί ράψτε το μαζί.
Ο λεκές θα φύγει, η τρύπα θα κλείσει η αίσθηση όμως ότι οι γονείς μου με εμπιστεύονται και ο κόσμος είναι ένα μέρος όπου μπορώ να πειραματίζομαι θα είναι πάντα εκεί να τα ωθεί να ανακαλύπτουν συνεχώς καινούριες ικανότητες.
Ας κάνουν μισή ώρα να δέσουν τα κορδόνια. Την επόμενη φορά θα είναι πιο γρήγορα. Αν τους τα δένετε δεν θα μάθουν ποτέ. Όσο τα παιδιά σας πειραματίζονται βεβαιώστε τα ότι θα είστε κάπου κοντά για να προσφέρετε όση βοήθεια χρειάζονται αν κάτι πάει στραβά!
Δώστε τους επιλογές
Καθώς η ζωή είναι μικρή είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε συνεχώς επιλογές. Από σημαντικές όπως οι επιλογές επαγγέλματος και συντρόφων έως λιγότερο σημαντικές όπως τι θα περιλαμβάνει το πρωινό μας. Αυτή η διαδικασία κάποιες φορές μπορεί να είναι τόσο επώδυνη ώστε να μας μπλοκάρει ψυχικά.
Γι’ αυτό το λόγο είναι καλό να προπονούμε τα παιδιά από νωρίς σε αυτό. Συχνά δυσκολευόμαστε να το κάνουμε επειδή προϋποθέτει να παραιτηθούμε από ένα μέρος από την εξουσία που ως ενήλικες μπορούμε να ασκήσουμε στα παιδιά, αλλά πολύ περισσότερο επειδή νιώθουμε σίγουροι ότι εμείς θα επιλέξουμε για εκείνα καλύτερα από ότι τα ίδια για τον εαυτό τους.
Ακόμα κι αν ισχύει κάτι τέτοιο με τον τρόπο αυτό τους στερούμε μέρος της ελευθερίας τους, δεν τα βοηθάμε να γίνουν υπεύθυνα και να χαρούν τη ζωή όπως εκείνα θέλουν. Φυσικά τα παιδιά δεν έχουν τις γνώσεις που απαιτούνται για να διαλέξουν σε ποίο σχολείο θα φοιτήσουν.
Μπορούν όμως να διαλέξουν τα ρούχα που θα φορέσουν, αποφασίσουν αν θα μάθουν ένα μουσικό όργανο και ποιο. Μπορούν να επιλέξουν με ποιους θα γιορτάσουν τα γενέθλια τους και θα είναι πολύ χαρούμενα αν μια -φορά την εβδομάδα επιλέγουν αυτά το φαγητό για όλη την οικογένεια.
Αφήστε τα να περάσουν δύσκολα
Οι περισσότεροι γονείς εξαιτίας της αγάπης τους για τα παιδιά τους επιθυμούν να τα προστατεύσουν από τις μικρές ή μεγαλύτερες δυσκολίες με τις οποίες η ζωή θα τα φέρει αντιμέτωπα. Αναλαμβάνουν να σηκώσουν εκείνοι το βάρος που θα αναλογούσε στα παιδιά τους και προσπαθούν να τους εξασφαλίσουν μια ανέφελη καθημερινότητα.
Αυτή η προσπάθεια μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Από το να σηκώνουν οι γονείς τη σχολική τσάντα στη διαδρομή από το σπίτι στο σχολείο, μέχρι το να φτιάχνουν εκείνοι αντί για τα παιδιά τις σχολικές εργασίες ή να επισκέπτονται το σχολείο για να «ξεκαθαρίσουν» τι συνέβη ακριβώς ανάμεσα στο παιδί τους και τον τάδε συμμαθητή του.
Όσοι γονείς κάνουν τέτοιες επιλογές, στερούν εν αγνοία τους από τα παιδιά τους την ευκαιρία να διαπιστώσουν ότι είναι ικανά να ανταποκριθούν σε δυσκολίες της καθημερινής ζωής και να ανακαλύψουν τους δικούς τους τρόπους να τα βγάζουν πέρα στα δύσκολα. Τους περνούν έτσι άθελά τους το μήνυμα ότι η ζωή είναι υπερβολικά απαιτητική και τα ίδια είναι ανίκανα να τα καταφέρουν. Ένα μήνυμα που μπορεί να υπονομεύσει πολύ σοβαρά την πορεία τους ως ενήλικες.
Αποφύγετε τους υπερβολικούς επαίνους
Πολύ γονείς στην προσπάθεια τους να τονώσουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού τους το επαινούν για τα πάντα, ακόμα και για πράγματα στα οποία δεν κατέβαλε καθόλου προσπάθεια ή για πράγματα στα οποία ξέρει το ίδιο ότι δεν έχει πετύχει.
Έτσι όμως συνήθως η αυτοεκτίμηση του παιδιού υπονομεύεται γιατί μοιάζει σαν να πιστεύεται πως αυτά τα πολύ μικρά πράγματα είναι για τις «πενιχρές» του δυνάμεις μεγάλα κατορθώματα. Ή σαν ο έπαινος να είναι κάτι που προσφέρεται χωρίς προσπάθεια, οπότε πράγματι έχει πετύχει κάτι πολύ σπουδαίο.
Καλό είναι να αποφεύγουμε τις υπερβολικές ζητωκραυγές γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος το παιδί να πιστέψει ότι αν αποτύχει μια επόμενη φορά αυτό θα είναι καταστροφικό. Μπροστά σε κάθε επιτυχία είναι καλό να προσφέρουμε στο παιδί τον χώρο να εκφράσει το δικό του συναίσθημα με την ένταση που εκείνο το βιώνει και να μετέχουμε σε αυτό.
Αποφύγετε τις συγκρίσεις
Πολλές φορές οι γονείς θέλοντας να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους προς μια κατεύθυνση τα συγκρίνουν με άλλα άτομα, κυρίως με παιδιά του συγγενικού και φιλικού τους περιβάλλοντος, που οι ίδιοι πιστεύουν πως είναι επιτυχημένα σε κάτι. Αυτό μπορεί να είναι πολύ επιβλαβές για την ανάπτυξη των παιδιών.
Έτσι, υποτιμάται η μοναδικότητα τους, την οποία καλούνται να αναδείξουν και τους δημιουργείτε έντονο άγχος να ανταποκριθούν στην προσδοκία που κάποιος άλλος έβαλε για αυτά. Καλό είναι λοιπόν να αποφεύγουμε ακόμα και την έμμεση σύγκριση που ενέχουν προτάσεις όπως: Κοίτα τι καλό παιδί που είναι ο Γιωργάκης!, Δες πόσο καλά τα καταφέρνει η Μαρία, Κοίτα ο Γιαννάκης το έκανε!. Ας έχουμε πάντα στο νου ότι η σύγκριση ενέχει την κρίση και η κρίση σε κάθε της μορφή, ακόμα κι όταν είναι θετική, συνιστά εμπόδιο στην ψυχική άνθιση κάθε μοναδικού ανθρώπου.
Αφήστε τα να σας εκπλήξουν
Είτε το ομολογούν είτε όχι σχεδόν όλοι οι γονείς έχουν πλάσει πολλές φανταστικές εικόνες για τα παιδιά τους πολύ πριν αυτά γεννηθούν. Νομίζω είναι ουτοπικό να προσπαθήσει κανείς να σταματήσει αυτή τη διαδικασία.
Κατά την γνώμη μου το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε ποια είναι αυτά τα δικά μας όνειρα και πως χτίστηκαν και στη συνέχεια να προσπαθήσουμε να επιτρέψουμε στα παιδιά μας να επιλέξουν μόνα τους αν θα τα ακολουθήσουν ή όχι. Ας προσπαθήσουμε να τους μιλάμε για αυτά διευκρινίζοντας πως είναι τα δικά μας όνειρα, αντί να τα παρουσιάζουμε ως το μοναδικό σίγουρο δρόμο προς την ευτυχία.
Πόσο σημαντική είναι η αγκαλιά της μαμάς!