Πάνω από τον τρούλο της Εκκλησίας της Μονής της Παναγίας της Προυσιώτισσας ήταν μια πέτρα κολλημένη σαν ένα σώμα με το σπήλαιον.
Την πέτρα αυτή την σκέπαζε ένας μεγάλος κισσός, ο οποίος την περιτριγύριζε και ήταν μπλεγμένος γύρω της.
Μετά ο κισσός ξεράθηκε και η πέτρα ήταν πλέον γυμνή. Αργότερα έγινε σεισμός και η πέτρα άνοιξε και ήταν έτοιμη να πέσει πάνω στην εκκλησία και να την καταστρέψει όλη.
Οι πατέρες της μονής βλέποντας την κατάσταση αυτή και μη μπορώντας να κάνουν κάτι άλλο, έψαλλαν με πίστη και θέρμη καρδίας την Παράκληση στην Παναγία.
Με τις ελπίδες τους στην Παναγία κοιμήθηκαν οι Πατέρες εκείνο το βράδυ.
Το πρωί όταν ξύπνησαν είδαν την πέτρα να έχει πέσει και να βρίσκεται πιο κάτω από τον ναό χωρίς να τον έχει αγγίξει καθόλου και να έχει γίνει οποιαδήποτε καταστροφή.
Και τότε δόξασαν τον Θεό και την Υπεραγία Θεοτόκο.
Διασκευή από τον «Μέγα Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας», μήνας Αύγουστος, τόμος 8ος.
Το μοναστήρι της Παναγίας Προυσιώτισσας είναι χτισμένο σε απόκρημνο βράχο. Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε το 829 από τους μοναχούς Διονύσιο και Τιμόθεο που έφεραν μαζί τους την εικόνα της Παναγίας από την Προύσα της Μ. Ασίας, αλλά η πιθανότερη εκδοχή είναι ότι ιδρύθηκε ανάμεσα στον 12ο και 14ο αι.
Υπήρξε καταφύγιο αμάχων κατά την Τουρκοκρατία, ενώ εδώ νοσηλεύτηκε και ο Γ. Καραϊσκάκης. H μονή καταστράφηκε και λεηλατήθηκε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς το 1944. Διαθέτει αγιογραφίες του 13ου και του 16ου αι. και βιβλιοθήκη πλούσια σε σημαντικά κειμήλια.
Το Μουσείο της μονής Προυσού διαθέτει παλαιά εκκλησιαστικά κειμήλια και προσωπικά αντικείμενα του αγωνιστή της επανάστασης Γεωργίου Καραϊσκάκη.
Επίσης, δείτε τα «καραούλια» του Καραϊσκάκη πάνω από το μοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας. Είναι δύο πύργοι που οικοδομήθηκαν την περίοδο της Επανάστασης.
Αναζητήστε τα «πατήματα» της Παναγίας, στη θέση «Τύπωμα», γεωλογικούς σχηματισμούς που μοιάζουν με αποτυπώματα. Η παράδοση λέει ότι πρόκειται για ίχνη («πατήματα») που άφησε η Παναγία όταν ήρθε από την Προύσα. Ενδιαφέρουσα είναι επίσης η «Αγαθίδειος Βιβλιοθήκη» του Προυσού. Ιδρύθηκε και λειτούργησε στο χωριό μαζί με το σχολαρχείο, από το 1880.