Προλαβαίνουμε, έχουμε χρόνο, ή πρέπει να προετοιμαστούμε για ένα μαρτύριο χωρίς τέλος;
Το έχουμε δει σε δεκάδες ταινίες καταστροφής: Φωτιές και πλημμύρες περικυκλώνουν τη γη, οι άνθρωποι μετατρέπονται σε ζόμπι και γευματίζουν στα πτώματα εκείνων που δεν πρόλαβαν να ξεφύγουν. Το ξέρουμε πως είναι στη μυθοπλασία, πώς θα είναι όμως στην πραγματικότητα;
Όλοι ξέρουμε για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και πώς έχει αρχίσει να «ψήνεται» ο πλανήτης μας χωρίς τελειωμό. Αλλά και γι` αυτό, δεν έχουμε σαφείς απαντήσεις.
Ένας supercomputer ρωτήθηκε πόσο θα επιβιώσει η ανθρωπότητα στη Γη και έδωσε ψωμάκι.
Ζέστη, κι άλλη ζέστη
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης γίνονται όλο και πιο δύσκολο να αγνοηθούν. Η άνοδος της θερμοκρασίας, οι πυρκαγιές και οι μεταβολές στα πρότυπα βροχοπτώσεων αναδιαμορφώνουν ήδη τον πλανήτη μας. Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA), οι εκπομπές άνθρακα στην ατμόσφαιρα της γης αυξάνονται διαρκώς, με ρυθμό παρανοϊκό.
Τώρα, μια νέα μελέτη έρχεται να προσθέσει επιπλέον στοιχεία σε αυτόν τον ανησυχητικό διάλογο, υποδηλώνοντας ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί, κάποια στιγμή στο μέλλον, να καταστήσει τη Γη ακατοίκητη για τους ανθρώπους. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ προβλέπουν ότι σε περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια η Γη θα σχηματίσει μια νέα υπερ-ήπειρο, ενώ ο Ήλιος θα λάμπει ακόμα πιο έντονα, σύμφωνα με το περιοδικό Nature.
Η προσομοίωση αποκάλυψε ένα ζοφερό μέλλον
Χρησιμοποιώντας εξελιγμένες προσομοιώσεις, οι ειδικοί υπολόγισαν πότε η Γη θα μπορούσε να γίνει αφιλόξενη για τον άνθρωπο. Οι επιστήμονες προειδοποιούν εδώ και καιρό για τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, και η νέα αυτή μελέτη επιβεβαιώνει τους χειρότερους φόβους τους.
Είναι απόλυτα βέβαιο πως ο πλανήτης Γη στο πέρασμα των δεκαετιών θα βιώνει ένα μόνιμο καύσωνα. Σύμφωνα με επιστημονική έκθεση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Bioscience, η Γη βρίσκεται σε τροχιά αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2,7°C έως το 2100.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του supercomputer, καθώς οι ακραίες κλιματικές συνθήκες θα ενταθούν, οι ήπειροι θα συγκλίνουν ξανά, σχηματίζοντας μια νέα υπέρ-ήπειρο, την Παγγαία Ultima. Παρότι αυτή η διαδικασία φαίνεται απλή, θα χρειαστούν εκατομμύρια χρόνια για να ολοκληρωθεί. Οι αλλαγές στη γεωγραφία της ξηράς, σε συνδυασμό με την αύξηση της θερμότητας του Ήλιου, θα αλλάξουν για πάντα τον ορισμό αυτού που σήμερα αποκαλούμε «ζωή».
Τριπλή απειλή για τη Γη
Σε αυτή τη νέα ήπειρο, οι καύσωνες (τι πρωτότυπο), οι καταιγίδες, οι τυφώνες, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές και οι ηφαιστειακές εκρήξεις θα είναι μια μόνιμη πραγματικότητα. Ο ήλιος θα είναι «καυτός» σε βαθμό απειλητικό για κάθε θηλαστικό και οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα θα μετατρέψουν την ζωή στην Παγγαία Ultima σε κάτι που θυμίζει βιβλική κόλαση.
Μήπως όμως ζούμε ήδη στο πρώτο κεφάλαιο αυτής της τραγωδίας; Η Κλερ Μπαρνς, καθηγήτρια του Imperial College από το Λονδίνο, που μελέτησε τα εν λόγω δεδομένα, επιβεβαιώνει πως μάλλον κάτι τέτοιο συμβαίνει:
«Η κλιματική αλλαγή αύξησε τον κίνδυνο των καταστροφικών πυρκαγιών στο Λος Άντζελες. Οι ξηρασίες πλέον επεκτείνονται μέχρι και τον χειμώνα, αυξάνοντας τις πιθανότητες εκδήλωσης πυρκαγιών κατά τη διάρκεια των ισχυρών ανέμων Σάντα Άνα, που μπορούν να μετατρέψουν μια μικρή εστία σε θανάσιμη πυρκαγιά».
Φαινόμενο Θερμοκηπίου επί 100
Αν ήταν χολιγουντιανή ταινία, η ανθρωπότητα θα κατάφερνε να αποτρέψει την καταστροφή στο παρά ένα. Είναι όμως σενάριο πραγματικής ζωής. Αν το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν αντιμετωπιστεί, τότε θα μας υποδεχτεί η εξελιγμένη εκδοχή του, το runaway greenhouse effect (ανεξέλεγκτο φαινόμενο του θερμοκηπίου), ένα ακραίο σενάριο κλιματικής αλλαγής, όπου η υπερθέρμανση του πλανήτη γίνεται αυτοτροφοδοτούμενη και μη αναστρέψιμη.
Συμβαίνει όταν η ατμόσφαιρα παγιδεύει όλο και περισσότερη θερμότητα, οδηγώντας σε μια ανεξέλεγκτη αύξηση της θερμοκρασίας. Αυτό μπορεί να προκληθεί από τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) και υδρατμών, που δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο υπερθέρμανσης.
Ένα παράδειγμα runaway greenhouse effect είναι ο πλανήτης Αφροδίτη, όπου η θερμοκρασία έφτασε σε επίπεδα που εξαφάνισαν κάθε πιθανότητα ύπαρξης υγρού νερού. Αν κάτι παρόμοιο συμβεί στη γη, θα εξαφανιστεί κάθε μορφή ζωής.
Πότε τελειώνουμε οριστικά;
Είναι κυριολεκτικά ζήτημα ζωής και θανάτου το να μηδενίσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στον πλανήτη γή. Παρ’ όλα αυτά, το τέλος της γης θα μοιάζει έτσι κι αλλιώς αναπόφευκτο σε περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια, για κάθε ον εν ζωή, χωρίς εξαιρέσεις. Θεωρητικά, έχουμε αρκετό χρόνο ως τότε. Φαντάσου όμως 250 εκατομμύρια χρόνια ακραίου καύσωνα. Δεν ακούγεται τόσο ειδυλλιακό.